اتشها بر اساس نوع سوخت به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند :
1- اتش سلولزي : در حریق حاصل از مواد سلولزي و سوخت ها ي جامد الي ، دما پس از يك ساعت به 920 درجه سانتيگراد رسيده و سپس منحني شيب ملايمي خواهد داشت .
2- اتش هيدرو كربني : در حریق حاصل از سوخت مواد هيدرو كربني دما در مدت 4 دقيقه به 930 درجه سانتيگراد طبق منحني اســتاندارد مي رسد .
در اتش سوزي سلولزي تغييرات دمـا به سه بخش ، رشد ، توسعه حریق و دوره فروكـش تقسيم مي شود.
هنگام شروع اتش سوزي (رشد) ، حرارت از مركز اتش شروع و باعث مشتعل شدن مواد ديگر (Growth period) و افزايش سريع دما (Flash over) مي گردد .
در مرحله توسعه حریق ( Developed period) اتش كليه مواد سوختني را در بر مي گيرد و دما به 1000 درجه سانتيگراد مي رسد .
پس از سوخت بيشتر مواد سوختني ، ابعاد حریق كاهش يافته و از دماي حریق كاسته مي شود (Decay period)
در اتش های سلولزي امكان فروريختن سازه در دو مرحله توسعه حریق و مرحله فروكش وجود دارد .
عواملي كه در تعيين دماي اتش دخالت دارند عبارتند از : ميزان مواد سوختني و نحوه پراكندگي انها ، مصالح به كار رفته در ديوار ، كف و سقف ، پنجره و اندازه ان ، كانالهای خروج ، مسير و سرعت باد و دماي محيط .
انتقال حرارت در اتش سوزي ها به سه طريق هدايتي ، جابجايي و تشعشعي صورت مي گيرد ، كه انتقال حرارت تشعشعي از عوامل مهم در طراحي پوششهای ضد حریق اتشهای هيدروكربني است كه ان نيز تحت تأثير شكل ، طول ، قطر و زاويه اتش و همچنين رطوبت هوا مي باشد .
احتمال مرگ انسان زمانيكه به مدت 10 ثانيه تحت تشعشع حرارتي kw/m 10 قرار گيرد 1 درصد و در مدت 90 ثانيه 100 درصد مي باشد . به همين علت در تشعشعات حاصل از انفجار هسته اي مرگ انسانها بسيار سريع و در كسري از ثانيه اتفاق مي افتد .
رفتار سازه های فلزي در برابر اتش
اتش با افزايش دما باعث تغيير خواص فيزيكي فولاد و در نتيجه تخريب سازه های فلزي مي گردد . طبق استاندارد ASTM E_119 دما بحراني ستون ها 538 درجه سانتيگراد و براي تيرها 598 درجه سانتيگراد مي باشد .
زمان رسيدن به دما ي بحراني براي ستون به مشخصات W14*193 در منحني دماي اتش سلولزي 15 تا 18 دقيقه و اين زمان براي منحني دماي اتش هيدروكربني بين 6 الي 7 دقيقه مي باشد. كاهش مقاومت مكانيكي ، كششي و افزايش طول عوامل تغيير شكل و خم شدن اسكلت فلزي مي باشد. تخريب ساختمان در صورت افزايش زمان اتش سوزي قطعي خواهد بود .
رفتار سازه های بتني در برابر اتش
بتن به عنوان يكي از مصالح ساختماني پر مصرف ، مقاوم و پايدار در شرايط جوي مختلف استفاده مي گردد ولي كاهش مقاومت مكانيكي بتن در اثر افزايش دما از معضلات رفتار بتن هنگام اتش سوزي مي باشد. درخصوص رفتاربتن دربرابر حریق ، هيچگونه استانداردي وجود ندارد و تنها رفتار انها بررسي شده است از عمده علل ان مي توان به موارد زير اشاره كرد :
- ميزان متفاوت سيمان در بتن
- نوع و دانه بندي سنگ دانه ها
- نسبت اب به سيمان
افزايش سريع دما در اتش باعث خرد شدگي بتن همواره با انفجار مي گردد . ترك و خرد شدگي باعث انتقال حرارت به داخل بتن و در نتيجه سازه و يا ميله گردهای داخل بتن شده و افزايش سريع حرارت در لايه های داخلي را سبب مي شود .
تبخير اب در دماي بين 100 تا 300 درجه سانتيگراد باعث ايجاد فشار در داخل بتن HSE تا 8MPa (مقاومت بتن MPa HSE 5 مي باشد .) شده كه در نهایت موجب خرد شدگي و انفجار مي گردد . به عبارتي هر چه نفوذ پذيري بتن كمتر باشد خرد شدگي ان بيشتر مي شود .
بطور كلي دما 400 درجه سانتيگراد براي شروع كاهش سريع شاخصهای رفتاري بتن تعريف شده است . اتش سوزي و انفجار بتن در تونلهای (1994) Great Belt دانمارك ، (1996) Channel انگلستان و (1996) Manche ، حاكي از عدم ماندگاري بتن در حریق مي باشد ، بطوريكه در تونل channel از45 سانتيمتر ضخامت بتن ، 40 سانتيمتر ان فروريخت . علاوه بر اتش ، اطفاء ان توسط اب ، عامل مهم ديگري براي ايجاد حالت انفجاري در بتن مي باشد .
علاوه بر ناپايداري بتن در هنگام افزايش دما ، انتقال حرارت زياد نسبت به ضد حریقها نيز از نقاط ضعف بتن مي باشد .