(شهروند سالم و توسعه پایدار ام البنین نکویی فرد

شهروند سالم و توسعه پایدار
ام البنین نکویی فرد
در سند چشم‌انداز بیست‌ساله كشور، یكی از ویژگی‌های جامعه ایرانی، برخورداری از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحكم خانواده به دور از فقر و فساد، تبعیض و بهره‌مندی از محیط‌زیست مطلوب ‌دانسته شده است. از آنجایی كه امروزه بیش از 50درصد از عوامل مؤثر بر سلامت را عوامل اجتماعی نظیر سواد، اشتغال، فقر تشكیل می‌دهد که با مشکلات بسیاری مواجه می باشند.
پل ویریلیو در دائره المعارف تطبیقی علوم اجتماعی که شایان مهر آن رانقل کرده است شهروند را کسی می داند که دارای حقوق مدنی است چون شهروند در فضای شهر قرار دارد، عضو شهر است، همانگونه که امروز عضو ملت است شهروند در معنای آن یعنی کسی است که حضور دارد بحثی که توسعه پایدار برمحور آن قرار گرفته، انسان و ابعاد زیستی فردی و اجتماعی آن می باشد، مفهوم انسان در فرآیند تحقق توسعه پایدار یعنی زیستن پایدار ، برقراری مداوم و تعادل مثبت بین انسان و محیط زیست. محیط زیست مجموعه ای است مشتمل بر موجودات جاندار، زمین ، هوا ، آب و خاک زیرا آدمی برای برقراری ارتباط و تامین نیازهایش باید با مجموعه طبیعت ارتباط برقرار کند نیازهای خود را در بقای طبیعت بداند و با آن همراستا باشد.
حق تفاوت انسان، به معناي آزاد بودن شهروندان در تشخيص و تعيين هويت فردي و اجتماعی که معادل انسان توسعه پایدار در ابعاد فردی، اجتماعی می باشد تضمين كننده سلامتي پرورش آدميان در طول دوران شهرنشيني و شهري زيستن آنان مي‌شود و از راه فراهم آوردن شرايط لازم براي بناي فضاي كالبدي موافق يا هماهنگ با سليقه ها و با خلقيات فردي، به زنده ماندن ارزشهاي انساني در محيط شهري كمك مي‌كند. حق مشاركت در مديريت شهر، بناي شهر و در بهره‌وري از تمامي ابعاد فضايي شهر را به همراه دارد و ريشه هاي ساختاري جامعه مدني را رشد مي‌دهد. آنگاه كه مديريت شهري به كمال براي شهروندان تشخيص و تعريف شود و شالوده كارآيي‌اش نمايان گردد، شرايط اوليه لازم براي زندگي آزاده و متعالي شهروندان را فراهم مي‌آورد دستیابی به تمامی این شاخصه ها شهروند را به پدیده ای به نام سلامت رهنمون می نماید سلامت یعنی زیستن واقعی انسان و تامین نیازهایش است فرهنگ وبستر (Webster) سلامتي را وضعيت خوب جسماني و روحي و بخصوص عاري بودن از درد يا بيماري جسمي مي‌داند. فرهنگ آكسفورد (Oxford) سلامتي را وضعيت عالي جسم و روح و حالتي كه اعمال بدن به موقع و مؤثر انجام شود مي‌داند. برخورداری از زندگی سالم، مولد و هدفمند حقی است همگانی كه مسئولیت تحقق آن برعهده همه نهادها و لازمه توسعه پایدار است؛

منبع: نشريه داخلي انجمن ارتقاي سلامت و شيوه زندگي سالم، 1385
بر این اساس فراهم‌كردن شرایط مناسب برای تأمین سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی شهروندان از جمله حقوق طبیعی و نیازهای اساسی شهروندان به شمار رفته و دركتب اسلام و قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد تأكید قرار گرفته است. در سند چشم‌انداز بیست‌ساله كشور، یكی از ویژگی‌های جامعه ایرانی، برخورداری از سلامت، رفاه، امنیت غذایی، تأمین اجتماعی، فرصت‌های برابر، توزیع مناسب درآمد، نهاد مستحكم خانواده به دور از فقر و فساد، تبعیض و بهره‌مندی از محیط‌زیست مطلوب ‌دانسته شده است. از آنجایی كه امروزه بیش از 50درصد از عوامل مؤثر بر سلامت را عوامل اجتماعی نظیر سواد، اشتغال، فقر تشكیل می‌دهد که با مشکلات بسیاری مواجه می باشند نگاه به حوزه سلامت، رویكردی فرهنگی و اجتماعی نیز هست. (آفتاب، 1389) شهرهای بزرگ ایران با چالش‌های متعددی از جمله تراكم جمعیت، مسكن، استقرار صنایع بزرگ، استقرار واحدهای عمده تهیه و توزیع كالا، آلودگی هوا و شرایط زیست‌محیطی نامناسب، كمبود امكانات و تأسیسات جمع‌آوری و تصفیه پسماندها، بیكاری، اعتیاد، ناهنجاری های محیطی ناشی از مشکلات زیرساخت شهری و عدم همخوانی نمای شهر با نیازهای جنسی و سنی شهروندان و ترافیك روبه‌رو هستند كه این مسئله ضرورت بازنگری در سیاستگذاری مدیریت كلانشهرها و توجه جدی به سلامت شهری را گوشزد می‌كند. بر طبق ماده‌ 84 لایحه برنامه چهارم توسعه: دولت‌ موظف‌ است‌ به‎منظور نهادينه‌ كردن‌ مديريت‌، سياستگذاري‌، ارزشيابي‌ و هماهنگي‌ اين‌ قلمرو از جمله‌: امنيت‌ غذا و تغذيه‌ در كشور، تأمين‌ سبد مطلوب‌ غذايي‌ وكاهش‌ بيماريهاي‌ ناشي‌ از سوء تغذيه‌ و گسترش‌ سلامت‌ همگاني‌ در كشور است. ماده‌ 85 تاکید می کند که دولت‌ موظف‌ است‌ ظرف‌ مدت‌ شش‌ ماه‌ پس‌ از تصويب‌ اين‌ قانون‌، لايحه‌ حفظ‌ و ارتقاء سلامت‌ آحاد جامعه‌ و كاهش‌ مخاطرات‌ تهديدكننده‌ سلامتي‌ را ‌ ارائه‌ و اجرا كند.بر همین اساس برای دستیابی به توسعه پایدار در فضای شهری نیازمند