گرده گل:
در سال ۰۶۷۱ براي اولين بار کلمه گرده (Pollen) در زبان انگليسي مورد استفاده قرار گرفته است. گرده از يک لغت التين گرفته شده و به
معناي پودر نرم مي باشد و در فرهنگ لغت آمريکايي به مواد پودر مانندي مي گويند که در بساک گياهان گلدار توليد ميشود و به عنوان يک
اندام نر در گياهان نقش توليدمثلي دارد و در بعضي از فرهنگ لغات به صورت هاگهاي ميکروسکپي کوچکي در گياهان توليد کننده دانه تعريف
شده است.
گياهان قدرت حرکت ندارند و مانند ساير موجودات قادر به انتخاب جفت خويش نميباشند. آنها مقدار زيادي دانه گرده تول يد مينمايند که از نظر
نقش توليد مثلي در گياهان حائز اهميت بوده و به عنوان اندام توليد مثلي نر در آنها ميباشد. عوامل مختلفي مانند حشرات و باد و در موارد
معدودي آب نقش انتقال دانه ها به کالله مادگي را ايفا ميکنند و بدين وسيله باعث تداوم حيات و بقاي گياهان ميشوند.
ميزان پروتئين دانههاي گرده بيش از ۰۱ درصد بوده که در گونههاي گياهي متفاوت است. ترکيبات اسيدهاي آمينه به صورت آزاد و يا
ترکيب قادر به تامين نباز غذايي الروهاي زنبور عسل ميباشد. جمع آوري دانه هاي گرده کار بسيار دشواري است ولي زنبورعسل با سرعت و
مهارت خاصي آنها را جمع آوري مينمايد. هر زنبور عسل قادر به جمع آوري و حمل پنج ميليون دانه گرده ميباشد که عمدتاً در بند اول)پنجه(
پاهاي سوم بسته بندي شده و به کندو حمل مي شوند اما به لحاظ اينکه بدن اين حشره مملو از موهاي انبوه و منشعب است ، دانههاي گرده به
اين موها نيز مي چسبند و راندمان کار گرده افشاني در گياهان به مقدار زيادي افزايش مييابد و بدين علت زنبورعسل نقش بسيار مهم و
چشمگيري در افزايش کمي و کيفي بسياري از محصوالت کشاورزي ايفا مينمايد.
جمع آوري گرده توسط زنبور
زنبورعسل با توجه به شرايط آب و هوايي و نياز کلني معموال در سن ۱۰ روز قادر به جمع آوري شهد، گرده و آب ميباشد. ۱۲ درصد
زنبورهاي کارگر گرده و ۰۶ درصد شهد و گرده و ساير زنبوران فقط شهد جمع آوري ميکنند.
هر زنبور کارگر در طول يک روز در حدود ۰ تا ۲۱۱ گل را مالقات ميکند و بين ۰۱ تا ۰۱ ميلي گرم گرده به کندو حمل ميکند. يک زنبور
کارگر براي پر کردن سبد گرده در حدود ۰۱ تا ۰۲ پرواز انجام ميدهد که با توجه به تعداد گل، فاصله کلني از منبع غذا و ميزان وفور گل در آن
منطقه فرغ ميکند. اين مسئله باعث تفاوتهاي قابل توجهي بين توليد گرده در مناطق مختلف ميباشد. معموالً مقدار گرده جمعاوري شده
توسط يک کلني در طول يک فصل ۰۲ کيلوگرم ميباشد.
به طور کلي جمع آوري گرده توسط زنبورعسل به عوامل مختلفي بستگي دارد که عبارتند از:
۰- درجه حرارت: زنبورعسل بين دماي ۸ تا ۰۲ درجه سانتيگراد گرده گل ها را جمع آوري ميکند.
۱- سرعت باد: چنانچه سرعت باد از ۰۶ کيلومتر در ساعت بيشتر شود از فعاليت زنبورهاي گرده آور کاسته شده و تدريجاً متوقف ميشود
تعریف گرده گل:
تعاريف فراواني از خواص شگفت انگيز گرده براي مصرف در تغذيه انسان شده است. بي شک گرده بعلت داشتن پروتئين باال و مقاديري از مواد
معدني، ويتامين ها و چربي ها، يک ماده مغذي است و همانطور که به همراه شهد، تنها غذاهاي زنبوران عسل را تشکيل مي دهند، قطعاً مي
تواند بعنوان يک ماده مغذي در تغذيه انسان و حيوانات نيز مطرح باشد. اما برخي از نوشته ها حاکي از خواص خارق العاده گرده در تغذيه انسان
است که قطعا اين خواص ارتباطي با مواد غذايي معمولي موجود در گرده ندارد، زيرا اين مواد در غذاهاي ديگر نيز بمقدار کم و بيش يافت مي
شود. بنابراين بايد مواد خاصي در گرده وجود داشته باشد که بتواند سبب اثرات شگفت انگيزي چون دادن نيروي جواني، افزايش قدرت جنسي در
مردها و ...شود. از قديم مصرف گرده در تغذيه انسانها مطرح بوده است، اما در سالهاي اخير، برخي از مردم با قرار گرفتن تحت تاثير تبليغات
شرکتهاي فراوري مواد غذايي که براي سود جويي، گرده را بعنوان يک ماده غذايي و دارويي خارق العاده معرفي کرده اند، به خوردن گرده روي آورده اند. ورزشکاران حرفه اي از گرده نيز همچون خاويار و برخي مواد ديگر بعنوان غذاي خاص نيروزا استفاده مي کنند. به هر حال بر اساس
نظريات علمي، گرده از لحاظ تمامي اسيدهاي آمينه ضروري، ويتامينها، مواد معدني و ... يک منبع غذايي غني، مغذي و مقوي به حساب مي آيد
و د تغذيه زنبور عسل نقش بسيار مهمي دارد.
در تغذيه انساني مصرف گرده فقط بمقدار يک قاشق چاي خوري بهمراه عسل در چهار نوبت از شبانه روز توصيه شده است.
تنها در يک کيلوگرم عسل ، چند ميليون گرده گل يافت مي شود که معموالً از ديد چشم غير مسلح پوشيده است