گریسكاري Grease lubrication
در شرايط كاركرد نرمال (سرعت ، فشار ، دما) گریس كاربرد زياد دارد. مزاياي ان نسبت به روغن عبارتست از چسبندگي بهتر به برينگ و عدم چكه كردن به خصوص در مواقعي كه شافت حالت عمودي داشته باشد و نيز عملكردي مشابه كاسه نمد در مقابل ورود بعضي مواد زائد و رطوبت به داخل برينگ.
اما بايد توجه داشت كه گریس زياد نيز موجب بالا رفتن سريع دما به خصوص در سرعتهاي زياد مي شود ، بنابراين فقط در مواقعي بايد برينگ را كاملاً با گریس پر كرد كه 30 تا 50 درصد فضاي داخل محفظه با گریس پر شده و فضاي ازاد كافي جهت انتقال گرما از برينگ به محيط اطراف از طريق گریس امكان پذير باشد.
فقط در سرعتهاي خيلي كم و خطر خوردگي زياد توصيه مي شود كه كل محفظه با گریس پر شود. مقادير نرخ سرعتي كه در جداول مشخصات برينگها قيد مي شوند در مواقعي كه از گریس استفاده مي شود كمتر از مورد روانکاری با روغن است و اين بدليل افزايش ناگهاني حرارت در شروع چرخش برينگ است.
گریسهاي روانكار Lubricating greases
گریسها روغنهاي طيعي يا مصنوعي هستند (روغن پايه) كه با يك غليظ كننده كه عموماً صابونهاي فلزي هستند حالت نيمه مايع تا جامد به خود مي گيرند و سفتي ان نيز به مقدار غليظ كننده بستگي دارد.
جهت ايجاد خواصي نظير خاصيت ضد خوردگي عناصر ديگري نيز به گریس اضافه مي كنند. در انتخاب گریس به پارامترهايي نظير ويسكوزيته روغن پايه ، درجه سفتي ، دماي كاردكرد و خاصيت ضد خوردگي ان بايد توجه كرد.
ساختمان گریس:
1- روغن پايه Base oil – 85% الي 90% وزن گریس را تشكيل مي دهد و نقش اصلي روانکاری را ايفا مي كند. ويسكوزيته روغن (مقاومت در مقابل جاري شدن) مهم ترين خصوصيت انست كه جهت حفظ و باقي ماندن روانكار در بين اجزا غلتشي و ممانعت از تماس مستقيم انها با يكديگر بايد به دقت بررسي و تعيين شود. اين روغن مي تواند طبيعي يا مصنوعي باشد.
2- غليظ كننده Thickener – اكثراً تركيبات صابوني فلزاتي نظير كلسيم ، سديم و ليتيم هستند كه مولكولهاي روغن پايه را به خود جذب نموده ، موجب حالت خميري شدن روانكار مي شوند. غليظ كننده روانكار علاوه بر مواد الي فوق الذكر ، مواد غير الي نظير بنتونيت نيز مي تواند باشد. اسم گریس نيز بر اساس نوع غليظ كننده تعيين مي شود ، نظير گریس سديمي يا گریس كلسيمي. مقدار ان در گریس يكي از پارامترهاي تعيين كننده درجه سفتي انست.
3- مواد افزودني additives – جهت ايجاد خواص ويژه در گریس به ان اضافه مي شوند. نظير:
A- مواد ضد زنگ Anti rust: جهت بالا بردن خاصيت ضد زنگ گریس
B- مواد ضد اكسيداسيون Anti oxidant: جهت ممانعت از اكسيد شدن اجزاء متشكله گریس در دماهاي بالا
C- مواد Extreme Pressure-EP: جهت بالا بردن مقاومت گریس در بين اجزاء برينگ در فشارهاي بالا
D- مواد پايدار كننده Stabilisers: جهت امتزاج كامل و همگن روغن پايه و غليظ كننده
ويسكوزيته روغن پايه Base oil viscosity
ويسكوزيته به مقاومت سيال (روانكار) در مقابل جاري شدن اطلاق مي گردد.
اهميت ويسكوزيته روغن پايه (كه 85 تا 90 درصد وزن گریس را تشكيل مي دهد).
براي دارا بودن قدرت لازم جهت جدا نگه داشتن اجزاء برينگ از تماس مستقيم با يكديگر در قسمت محاسبه طول عمر برينگ به عنوان ضريب a3 اورده شده است. مقدار ان غالباً بين 15mm2/S تا 500mm2/S در دماي 40ºC است. (دماي مبناي سنجش ويسكوزيته روغن در دو دماي استاندارد 40ºC و 100ºC تعيين شده است).